Tepeden saç dökülmesi veya seyrelmesi kadınların ve erkeklerin en büyük sorunlarında birisidir.
Genel
Dünya da kadınların %45’inden daha azı tam bir saçla yaşıyor, diğer kısım ise tepeden saç dökülmesi ile mücadele ediyor. Tepeden saç dökülmesi olarak da bilinen kadın tipi saç dökülmesi kadınlarda en sık görülen saç dökülmesidir. Çoğunlukla tepeden saç seyrelmesi ve incelmesi olarak kendini gösterir. Yaşın ilerlemesi ile beraber seyrelme ve incelmenin görülme sıklığı artış göstermektedir. Saçlarında oluşan seyrelme, incelme ve kellik durumları kadınlarda psikolojik sıkıntı yaşanmasına ve sosyal işlevsellikte bozulma olmasına neden olabilir. Çoğu durumda tanı klinik olarak konulabilir ve durum tıbbi olarak tedavi edilebilir. Oral antiandrojenler ve topikal minoksidil kullanan birçok kadın saçlarının bir kısmını yeniden çıkaracak olsa da, bu tedaviler saç dökülmesinin ilerlemesini durdurmada yeniden büyümeyi uyarmadan daha etkili olduğu için erken teşhis ve tedaviye başlanması arzu edilir.
Tepeden saç dökülmesi konusunda danışmanlık, kozmetik kamuflaj ve saç ekimi gibi yardımcı farmakolojik olmayan tedavi yöntemleri bazı hastalar için önemli önlemlerdir. Kadın tipi saç dökülmesinin histolojisi, erkek androgenetik alopesi ile aynıdır. Saç dökülmesinin klinik modeli erkekler arasında farklılık gösterse de, oral antiandrojenlere verilen yanıt, kadın tipi saç dökülmesinin, en azından vakaların çoğunda, androjene bağlı bir durum olduğunu düşündürmektedir.
Kadın tipi saç dökülmesi yani seyrelme ve incelmesi durumu, kronik ve ilerleyici bir durumdur. Etkiyi sürdürmek için tüm tedavilere devam edilmesi gerekir.
Kadın Tipi Saç Dökülmesi
Tepeden saç dökülmesi veya kadın tipi saç dökülmesi (FPHL), androjenler ile bu varlık arasındaki belirsiz ilişki nedeniyle kadınlarda androgenetik alopesi için tercih edilen terim olarak ortaya çıkmıştır. Ön saç çizgisinin tutulmasıyla taç ve ön kafa derisi üzerindeki saç yoğunluğunda azalma ile karakterizedir. Prevalans yaşla birlikte 20 ile 29 yaşları arasındaki kadınlarda yaklaşık %12’den 80 yaşın üzerindeki kadınların %50’sinden fazlasına yükselir. Kadınlarda saç dökülmesi, önemli psikolojik morbidite ile ilişkilidir.
Tepeden saç dökülmesi veya erkekler androjenik alopesi, vücut imajı memnuniyetlerini azaltan istenmeyen ve stresli bir olay olarak kabul ederken (araştırmalar, hafif saç dökülmesi olan erkeklerin %50’sinin ve orta ila şiddetli saç dökülmesi raporunun endişesi olan %75’inin olduğunu göstermektedir), toplum saçı dikkate alma eğilimindedir. Erkeklerde saç dökülmesinin daha fazla görünmesi nedeniyle erkeklerde bu durum oldukça yıkıcıdır.
Farmakolojik Seçenekler
Saç dökülmesine karşı iki ana farmakolojik seçenek bulunmaktadır, bunlar antiandrojenler ve minoksidildir. Bir yanıtı sürdürmek için her iki tedavinin de süresiz olarak sürdürülmesi gerekir. Saç stilini değiştirmek, kamufle edici ürünler ve saç protezi gibi bireysel durumlarda farmakolojik olmayan yöntemler de uygun olabilir.
Epidemiyoloji
Tepeden saç dökülmesi durumumu erkeklerde FPHL ve androgenetik alopesi arasında benzerlikler varken, duyarlılık, başlangıç yaşı, ilerleme hızı ve model iki cinsiyette farklıdır. Kadınlar, hafif derecelerde saç dökülmesi konusunda daha bilinçlidir. Sonuç olarak, kadınlar genellikle taç üzerindeki saç hacminde azalma gelişmeden önce saç dökülmesi ile kendini gösterir.
Buna rağmen, FPHL başlangıç yaşı erkeklerde görülenden daha geçtir. Kadınların yüzde 12’si klinik olarak saptanabilir FPHL’yi ilk kez 29 yaşına kadar, %25’i 49 yaşında, %41’i 69 yaşında ve %50’den fazlası 79 yaşına kadar bazı FPHL unsurlarına sahiptir. 80 yaş ve üzerindeki kadınların sadece %43’ü FPHL kanıtı göstermemektedir.
FPHL’nin Patolojisi Ve Patogenezi
Tepeden saç dökülmesi veya erkek tipi saç dökülmesi (MPHL) ve FPHL için ortak olan histolojik özellik, terminal saç köklerinin vellus benzeri foliküllere aşamalı bir dönüşümü ile saç köklerinin minyatürleştirilmesidir. Terminal saç köklerinin şaft çapı 0,06 mm’den büyükken vellus benzeri foliküller, saç şaftı çapı 0,03 mm veya daha az olan ve saçın iç kök kılıfından daha ince olan kıllar olarak tanımlanır. Ek olarak, FPHL’li kadınlarda saç döngüsünün telojen veya dökülme aşamasında daha fazla folikül ve anajen veya büyüme aşamasında daha az folikül bulunur. Saç dökülmesi için tedaviden sonuç alamazsanız peruk ve saç ekimi tarzı kozmetik işlemlere de başvurabilirsiniz. Ülkemizde saç dökülmesi, tedavisi ve ekilmesi konusunda en uzman ve tecrübeli doktorlar İstanbul’da bulunmaktadır.
Klinik Özellikler
FPHL’nin temel özelliği saç dökülmesinin şeklidir. Kadınlar, ön saç çizgisini göreceli olarak koruyarak orta frontal kafa derisinde yaygın incelme geliştirir. İncelme en kolay şekilde saç orta hatta ayrıldığında görülür ve açıkta kalan kafa derisi bir Noel ağacına benzeyebilir.
Kafa derisinin muayenesi, tek başına kellikten ziyade ön kafa derisi üzerinde saç yoğunluğunda yaygın bir azalma ile birlikte merkezi kısmın genişlediğini gösterir. Bu alanlar saç yoğunluğunda en belirgin azalmayı gösterse de, genellikle kafa derisi boyunca saç yoğunluğunda küresel bir azalma olduğuna dair bazı kanıtlar vardır.
Teşhis
Tepeden saç dökülmesi durumu veya FPHL’nin erken evrelerinde saç dökülmesinde artış yaygındır. Kadınlarda saç dökülmesinde artış görüldüğünde, ancak orta frontal kafa derisinde saç hacminde çok az azalma veya hiç azalma olmadığında, özellikle akut ve kronik telogen effluvium olmak üzere çeşitli ayırıcı tanılar düşünülmelidir. Saç dökülmesi nedenleri olarak akut telojen effluvium, genellikle fiziksel hastalık, ameliyat, kan kaybı veya çarpışma diyetiyle tetiklenen kendi kendini sınırlayan bir olaydır. Kronik telojen effluvium (CTE), tiroid hastalığına, sistemik lupusa, ilaç alımına ve demir eksikliği anemisi. Anemisiz demir eksikliğinin saç dökülmesine neden olduğu düşünülmemektedir. CTE ayrıca birincil idiyopatik olay olarak ortaya çıkar. İdiyopatik CTE, merkezi bölmede farkedilir genişleme olmaksızın en az 6 ay boyunca aşırı saç dökülmesi ile karakterizedir. Kadınlarda yaygın saç dökülmesinin diğer nedenleri arasındadır.
Saç dökülmesi tedavisi için uzman ve tecrübeli bir dermatologdan yardım almanız gerekmektedir.